Een kerntaak van bestuurders van beursvennootschappen is kapitaal zo te alloceren dat aantrekkelijke en bestendige rendementen worden gehaald. Die rendementen moeten op zijn minst hoger zijn dan de kosten van dat kapitaal.
Theoretisch en saai? Allerminst. De grootste controverses ontstaan bij de allocatie van kapitaal. De meeste beleggers – maar ook andere stakeholders – zullen het snel met elkaar eens zijn dat geld vooral moet worden geïnvesteerd in de eigen business, in organische groei, of om bestaande kasstromen ook in de toekomst veilig te stellen. De discussies ontstaan zodra er twijfels zijn of die intrinsieke investeringen voldoende zullen renderen, of als er meer geld beschikbaar is dan zinvolle investeringen.
Dan worden de Napoleons wakker. Ze pleiten voor overnames van directe concurrenten, of overwegen zelfs andere geografieën of branches. De spreadsheets worden zo gemasseerd dat iedere overname een no-brainer wordt. Helaas volgen jaren later vaak de afboekingen, waarbij de overnames miskopen blijken door onzorgvuldige due diligence of incompatibele bedrijfsculturen.
Als (meer) investeren in organische groei of overnames niet opportuun zijn, resteren dividend (eventueel eenmalig) en aandeleninkoop. Bestuurders kozen de afgelopen jaren vooral voor dat laatste. Natuurlijk met goedkeuring van aandeelhouders, maar ook niet gespeend van eigenbelang. Aandeleninkoop verdeelt de ondernemingswinst over minder aandelen, waardoor de aandelenkoers een duw omhoog krijgt. Niet alleen is de bonus van veel bestuurders afhankelijk van de aandelenkoersontwikkeling, maar hun reeds opgebouwde aandelenpakket wordt ook meer waard.
Win-win in optima forma. Toch is er een probleem. Ondernemingen kopen aandelen in als er geld te veel is, als het goed gaat en als buffers overbodig lijken. En juist dan staan de koersen torenhoog. Zodra er tegenwind is, gebeurt het omgekeerde. Ondernemingen moeten buffers vergroten en zijn soms zelfs gedwongen aandelen uit te geven. U raadt het al. De aandelenkoers staat dan op het dieptepunt.
Kopen tegen hoge koersen, en (moeten) stoppen met kopen of zelfs verkopen bij dumpprijzen. In deze corona-tijd blijkt welke bestuurders raad weten met hun kerntaak.
Dit is een column van Errol Keyner, adjunct-directeur van de VEB